تغییر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم نخود تحت تأثیر مزوریزوبیوم و قارچریشه در مقادیر مختلف کود آغازگر نیتروژن

یکی از راه‌های رسیدن به پایداری در نظام‌های زراعی استفاده از قابلیت ریز‌‌جانداران سودمند در جهت بهبود رشد گیاه و کاهش کاربرد کود‌های شیمیایی است. بنابراین به‌منظور بررسی تغییر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم نخود تحت تأثیر مزوریزوبیوم و قارچریشه (مایکوریزا) در مقادیر مختلف کود آغازگر نیتروژن، آزمایشی در بهار و تابستان 1394 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه بوعلی­سینا، اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد.عامل‌های مورد آزمایش شامل تلقیح بذرها با مزوریزوبیوم Mesorhizobium ciceri (دو سطح کاربرد و بدون کاربرد)، قارچریشه Glomus mosseae (دو سطح کاربرد و بدون کاربرد) و کود آغازگر نیتروژن (0،30 و60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود که برای هر دو رقم نخود آزاد و هاشم جداگانه بررسی شد. نتایج آزمایش نشان داد، بیشترین عملکرد دانه و زیست‌توده (به ترتیب 46/2013 و 3/5341 کیلوگرم در هکتار) در رقم هاشم در شرایط کاربرد همزمان قارچریشه و مزوریزوبیوم در سطح 30 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. درحالی‌که در رقم آزاد بیشترین عملکرد دانه و زیست‌توده (به ترتیب 6/2283 و 8/4042 کیلوگرم در هکتار) در شرایط کاربرد همزمان منابع زیستی در سطح 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که البته با سطح 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در حضور هر دو کود زیستی، تفاوت معنی‎داری نشان نداد. بنابر نتایج، کاربرد جداگانه و به‌ویژه همزمان کودهای زیستی مورد بررسی میزان نیاز به کود آغازگر نیتروژن را می‌تواند در هر دو رقم تا حد 50درصد کاهش دهد.